می توان از جاشمعی میناکاری به عنان یک کالای تزیینی برای آراستن محیط خانه استفاده کرد. همچنین این محصول می تواند هدیه خوب و با ارزشی نیز باشد. میناکاری یک هنر بسیار قدیمی است، که در ایران نیز از مدت ها قبل حضور داشته است. همین عمر باعث شده که میناکاری ایرانی به علت نقش و نگار هایی که در آن استفاده می شود، مختص و ویژه شده باشد.

در این مقاله به چگونگی، روش ها و مراحل ساخت میناکاری می پردازیم. اما بهتر از قبل از آن تاریخچه مختصری از این هنر را بدانیم .

تاریخچه

از زمان های دور نیز از این هنر برای ساخت وسایلی مانند جواهرات ظروف و جاشمعی میناکاری به عنوان وسایل تزیینی استفاده می شده است. ریشه این هنر برای ایران نیست. حتی قبل از میلاد مسیح در یونان در ساخت مجسمه از این هنر استفاده شده است. اولین اثار میناکاری ایرانی مربوط به دوره هخامنشیان است ، که قدمت این هنر را در ایران نمایش می دهد.

البته در دوره سلجوقیان و صفویه توجه ویژه ای به این هنر شد. در همین دوره ها نیز میناکاری ایرانی به اوج خود رسید و به شکل امروزی در آمد. به دلیل توجه در دوره صفویه نیز اصفهان پایتخت میناکاری ایران شده است.

آثار باستانی میناکاری شده

مینا و منیاکاری چیست؟

در ساخت جاشمعی میناکاری و به طور کلی هر ظرف میناکاری از لعاب استفاده می شود. در بین هنرمندان، میناکاری ترکیب  هنرمندانه از آتش و خاک است که با رنگ های معدنی پخته شده تزیین می شود. اما تعریف و معنی این کلمه، تزیین فلزات مانند: طلا، مس، نقره و ... با رنگ لعابدار و پختن آن در حرارت بالا است. 

لعاب از حرارت دادن پودر شیشه در دمای 750 تا 850 درجه سانتی گراد بدست می آید. به صورت یک مایع بدون رنگ یا سفید است، که بروی فلزات ریخته می شود.

تصاویری از جواهرات باستانی میناکاری شده

مراحل میناکاری

1-زیرساخت

برای ساخت جاشمعی میناکاری یا ظروف دیگر، ابتدا باید زیر ساخت کار را آماده کرد. از فلزات یا آلیاژ ها با درصد خلوص بالا و مقاومت در برابر خمش، کشش و فشار در میناکاری استفاده می شود. اگر خلوص زیر ساخت مناسب نباشد بر روی ظروف تاول می زند و نما را خراب می کند. مس، طلا، نقره، برنز و برنج از موادی هستن که با ضخامت حداقل 0.8 میلیمتر برای ساخت زیر ساخت استفاده می شوند. زیر ساخت به دو روش چکش کاری و خم کاری به شکل مورد نظر استاد میناکاری در می آیند.

2-صاف و صیقلی کردن زیر ساخت

پس ساخت زیر ساخت جاشمعی میناکاری یا ظروف دیگر با کمک وسایلی مانند ماشین چرخ کاری، سوهان، سنباده سطح زیر ساخت را صاف و صیقلی می کنیم. زائده های ناشی از جوش کاری و چکش کاری ، لبه های ظروف و رسوبات و تراشه های حاصل از کار باید با کمک وسایل گفته شده برطرف شوند. این مرحله بسیار مهم است چون سطح زیر کار باید صاف و صیقلی باشد. 

جاشمعی میناکاری شده

3- سفید کاری 

برای انجام این کار ابتدا زیر ساخت را شسته و تمیز می کنند. حال اگر می خواهند میناکاری برجسته ای داشته باشند، زیر ساخت را بر روی آتش قرار می دهند. پس از آن مقداری قلع جامد را به بدنه داغ می کشند که حرارت باعث ذوب قلع می شود. سپس پنبه آغشته شده به نشادر را بر روی جاشمعی میناکاری یا ظرف می کشیم تا قلع به تمام سطح منتقل شود. حال میناکاری آماده قلمه زنی است.

4- لعاب زدن

پس از آن که زیر ساخت ظرف به طرح و شکل مدنظر در آمد، استاد میناکار یک لایه لعاب سفید رنگ را بروی ظرف می ریزد. سپس آن را در کوره با دمای 750 درجه قرار می دهند. به این لایه اصطلاحا لایه آستر می گویند. سپس ظرف را از کوره در آورده و لعاب با دوام تری بر روی آن ریخته و دوباره حرارت داده 

آینه و جاشمعی میناکاری شده

5-رنگ آمیزی هفت رنگ

در این مرحله نقش و نگار، با سلیقه و سفارش مشتری و یا ذوق هنری هنرمند، بر روی ظروف میناکاری مانند: جاشمعی میناکاری، نقش می بندد. پس از لعاب دادن و حرارت دیدن ظروف نقش و نگار بر روی آن ها زده می شود. سپس در کوره با حرارت 600 درجه قرار می گیرند. به این مرحله اصطلاحا رنگ آمیزی هفت رنگ می گویند.

جمع بندی

در این مقاله سعی کردیم تا میناکاری ، تاریخچه آن، مراحل ساخت و روند ساخت میناکاری را تشریح کنیم. این محصول امروزه جایگاه ویژه در تزیین خانه های ایرانی ها دارد. 


محصولات مرتبط:

مقالات مرتبط:


مارادراینستاگرام دنبال کنید.