مقدمه ای بر دیوار کوب میناکاری

دیوار کوب میناکاری، شامل تابلو، بشقاب و موارد کوچ دیگری می شود. امروزه این کالای تزیینی در بسیاری از خانه ها استفاده می شود. به دلیل جایگاه ویژه در فرهنگ ایران و طراحی های خاص سنتی خود، طرفدار های خاص خود را دارد. همچنین این محصول به عنوان یک هدیه نفیس نیز جایگاه ویژه ای در فرهنگ ایرانی ها دارد. در ادامه به تعاریف و تاریخچه این هنر می پردازیم و سپس روند و روش های ساخت این محصول را تشریح می کنیم.

دیوار کوب میناکاری در قاب

هویت میناکاری

مینا کاری در تعریف هنری به هنر تلفیق آتش و خاک و تزیین آن با رنگ های معدنی گفته می شود. از دیرباز بر روی دیوار کوب میناکاری و دیگر کالا های تزیینی استفاده می شده است. در تعریف لغوی به معنی روشی تزیینی با استفاده از لعاب شیشه ای بر روی فلزات می باشد، که با استفاده از حرارت بالا جلوه ای زیبا به شیء فلزی می دهد. به دلیل عمر کوتاه رنگ بر روی فلزات این روش بسیار مداوم شده است. میناکاری در ابتدا به عنوان روش جایگزین و کم هزینه تر نسب به منبت کاری با سنگ های نیمه قیمتی و قیمتی ارائه شد. اما رفته رفته جایگاه ویژه ای در ساخت وسایل تزیینی پیدا کرد.

میناکاری در گذر زمان

در ابتدا از این هنر برای ساخت جواهر، مجسمه، ظروف و دیوار کوب میناکاری استفاده می شده است. مبدا این هنر در ایران نبوده و مجسمه زئوس در یونان یکی از اثار باستانی قدیمی است که بر روی آن از میناکاری استفاده شده. این هنر از زمان هخامنشی ها در ایران رواج داشته. اما در دوره سلجوقی ها و صفویه به بلوغ و اوج خود رسیده است. در دوره صفویه این هنر با فرهنگ ایرانی تلفیق شد و در نتیجه جایگاه ویژه ای برای خود درست کرد. به طوری که اصفهان به عنوان شهر میناکاری در ایران شناخته می شود.

یک دیوار کوب میناکاری با طرحی خاص 

روش ساخت دیوار کوب میناکاری

 روند ساخت دیوار کوب میناکاری و هر نوع ظرف دیگری به شرح زیر می باشد.

  1. زیر ساخت: ابتدا فلزاتی مانند: طلا، مس، نقره، برنز، استیل، آلومینیوم، مفرغ و برنج با در صد خلوص بالا به عنوان بیس اصلی کار انتخاب می کنند. معمولا مس به خاطر مقاومت و شکل پذیری بالا گزینه اول میناکاری است. سپس با روش چکش کاری یا خم کاری، زیر ساخت را به شکلی که مدنظر دارند، در می آورند.
  2. صاف و صیقلی کردن: در این مرحله با چرخ کاری، سوهان و سنباده، آثار چکش کاری، جوش ها، رسوبات  و تراشه ها را از بین می برند. همچنین لبه های ظروف و دیوار کوب میناکاری را صاف و صیقلی می کنند. حال زیر ساخت آماده لعاب کاری شده است.
  3. لعاب کاری: در این مرحله ابتدا یک لایه لعاب شیشه ای سفید را به عنوان لایه آستر بر روی زیرساخت می ریزند. سپس باید در کوره ای با دمای ۷۵۰ درجه سانتی گراد قرار بگیرد. این مرحله سه تا چهار بار تکرار می شود. در انتها یک لایه مقاوم بر روی ظرف ساخته می شود.
  4. طراحی و زند نقش و نگار ها: این مرحله پس از آخرین لایه لعاب و بیرون آمدن از کوره صورت کی گیرد. با کمک رنگ های معدنی {مینا به معنی رنگ آبی آسمانی است که رنگ پایه ظروف و دیوار کوب میناکاری نیز همین رنگ می باشد} نقش و نگار های طراح یا مشتری را بر روی محصول می کشند. سپس ظرف را در کوره ای با دمای ۶۰۰ درجه سانتی گراد قرار می دهند.  پس از در آمدن از کوره محصول آماده فروش و تحویل به مشتری است.

میناکاری با رنگ قرمز نیز انجام می شود

روش های میناکاری

به طور کلی دو روش مینای خانه بندی و مینای نقاشی در ایران برای ساخت محصولات میناکاری استفاده می شود. در ادامه به شرح این دو روش می پردازیم.

  • مینای خانه بندی: این روش با کمک سیم مفتول صورت می گیرد. ابتدا مفتول ها را به شکل مورد نظر در می آورند و سپس با چسب به سطح کار می چسباندند. سپس یک لایه لعاب بر روی آن ریخته می شد. مفتول ها بعد از کوره سیاه می شوند و باید با اسید کاری رنگ آن ها را  به حالت اولیه برگرداند.

مینای نقاشی: این روش در اصفهان و به خصوص برای دیوار کوب میناکاری مرسوم است. در این روش پس از لایه لعاب نهایی طرح ها بر روی سطح سفید کار کشیده می شود. سپس دوباره در کوره قرار می گیرند. این روش امروزه بسیار مرسوم است. در گذشته از رنگ های گیاهی و معدنی استفاده می شد. اما امروزه رنگ های شیمیایی جای آن ها را گرفته اند.

محصولات مرتبط:

مقالات مرتبط:

 

مارادراینستاگرام دنبال کنید.