یکی از افتخارات هر ملت و کشوری، صنایع بومی و دستی آن کشور است. صنایع دستی از نخستین ابزار تعامل جوامع مختلف با یکدیگر بودهاند و به همین دلیل، اطلاعات قابل توجهی از پیشینه تاریخ کشورهای جهان در اختیار ما میگذارند. صنایع دستی در واقع اصلیترین سند هویت تاریخی ما هستند؛ چون تا مدتها بعد از ما نیز باقی میمانند. هنری مانند میناکاری حاصل سلیقه، ابتکار و خلاقیت هنرمندان و صنعتگران عزیزی است که صبورانه هنر ایرانی را در محصولات تولیدی شان به نمایش میگذارند.
یکی از این نمونهها شکلات خوری میناکاری شده است که در کنار برخورداری از ظاهر زیبا، از بادوامترینها هم می باشد و به همین دلیل امروزه مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته است. هنر میناکاری یعنی پوشاندن ظروف به وسیله رنگهای مخصوص که باعث حفظ نقش و نگار آن میشود. پوشاندن عناصر فولادی با مینا از زنگ زدن مواد پایه محافظت میکند و همچنین زیبایی دلپذیری به ظرف میدهد. شاید برایتان جالب باشد که میناکاری در اصفهان معمولا بر روی مس و در همدان بر روی سفال انجام میشود.
هنر میناکاری پوشاندن ظروف به وسیله رنگهای مخصوص است
تاریخچه میناکاری
تکنیک به کار رفته در ظرف شکلات خوری میناکاری قدمتی طولانی دارد. تاریخ این هنر به حدود پنج هزار سال پیش برمیگردد. میناکاری برای اولین بار در ایران، در زمان هخامنشیان مشاهده و در عصر ساسانیان دچار تحولی بزرگ شد که بنا بر نظر بسیاری از محققان تاریخ هنر، دوره اوج شکوفایی هنر میناکاری است. این افراد معتقدند که میناکاران بیزانس و به دنبال آن سایر ممالک خارجی، این هنر را از هنرمندان ایرانی دوره ساسانیان آموختهاند. این صنعت هنری برای مدتی در دوره قاجار به اوج شکوفایی خود رسید و در اواخر همین دوره دچار رکود شد؛ اما هرگز نمرد و از بین نرفت.
میناکاری بیشتر از پنج هزار سال قدمت دارد
شکلات خوری میناکاری و ظروف مشابه آن، امروزه همچنان تولید و عرضه میشوند و طرفداران زیادی دارند. جالب است بدانید این صنعت ابتدا هنری درباری بود. قطعات مینای اولیه گران، تزئینی و زیبا بودند و اشرافیان آن ها را خریداری میکردند. اما با گذشت زمان و در عصر قاجار، هنر میناکاری در دسترس عموم قرار گرفت.
ظروف میناکاری امروزه در دسترس عموم هستند
فرآیند تولید ظرف میناکاری شده
شکلات خوری میناکاری در دو مرحله اصلی تولید میشود:
1. مرحله اول: فلزکاری
ابتدا ورق فلز به شکل حلقههای جداگانه بریده و فشرده میشود تا بدنه فلز فرم نهایی را به خود بگیرد. شکل ظرف مورد نظر به وسیله مسگر متخصص ساخته میشود. بعد از این مرحله، آن را درون حرارت و بعد آب قرار میدهند.
2. مرحله دوم: میناکاری
- پوشش اولیه:
این جایی است که ظروف با پوشش پایه پوشانده میشوند تا برای لایه بیرونی آماده شوند. سپس نتیجه بازرسی میشود. اگر تایید لازم را به دست آورد از این مرحله عبور میکند و می توان شکلات خوری میناکاری را در دمای بسیار بالا قرار داد. پس از آن یک بار دیگر برای یافتن نقصهای احتمالی بررسی میشوند.
- تزئین کردن:
در این مرحله میتوان تزئین محصول را آغاز کرد که فرآیندی زمانبر است. بعد از تزئین رنگها باید خشک شده و ظرف مجددا در دمای بسیار بالا قرار بگیرد.
- میناکاری:
بخش دوم میناکاری جایی است که به طرح روی ظرف جان میدهد. اینجاست که ظرف رنگ گرفته و ویژگیهای زیبایی شناختی و کاربردی مورد نیاز را کسب میکند. در مرحله آخر ظرف یک بار دیگر در معرض حرارت قرار میگیرد.
قوانینی برای استفاده از ظرفهای میناکاری
شکلات خوری میناکاری حاوی مینا است، مادهای سخت که میتواند تا سالها عمر کند. با اینحال، اگر تحت فشار زیادی قرار بگیرد میشکند؛ لذا این ظروف را هرگز پرتاب نکنید.
از پدهای تمیزکننده ساینده یا مواد شوینده خیلی قوی استفاده نکنید.
برخی افراد ممکن است نگران این باشند که ظرف میناکاری، خوراکی که درون آن قرار دارد را آلوده میکند. اما باید بدانید هنگامی که از این ظرفها استفاده میکنید، فولاد توسط پرسلن محافظت میشود؛ بنابراین هیچ تماسی بین فلز درون ظرف شکلات خوری میناکاری با محتوای آن وجود ندارد. اگرچه پرسلن می تواند تراشیده و کنار رفته و فلز زیر آن آشکار شود، اما به طور طبیعی اکسید میشود و استفاده از آن همچنان کاملا بیخطر است.
شکلاتها را حتما درون ظرف شکلاتخوری نگه دارید. شکلات در یخچال به راحتی بوی بقیه مواد را جذب میکند. رطوبت درون یخچال هم میتواند منجر به "شکوفایی قند" شود، یعنی شکر به سطح بیاید و رنگ شکلات تغییر کند.
در ظرف شکلاتخوری را ببندید؛ چرا که اکسیژن، شکلات را اکسید میکند و طعمی ناخوشایند به آن میدهد.
محصولات مرتبط:
مقالات مرتبط:
دیدگاه خود را بنویسید