میناکاری یکی از هنرهای دستی محبوب در ایران است که به روش های مختلفی تولید می شود. تولید میناکاری را می توان شامل مینای زمینه برجسته، مینای خانه بندی و مینای نقاشی دانست که هر یک دارای مراحل تولید میناکاری متفاوتی است و جذابیت های منحصر به فردی را شامل می شود.
انواع تولید میناکاری
در روش مینای زمینه برجسته، خطوط و تصاویر را روی ظروف و اشیاء مورد نظر حک کرده و شکاف های ایجاد شده را با لعاب های رنگی کامل کرده با حرارت مناسبی در کوره قرار می دهند. این در حالی است که روش مینای خانه بندی، از مفتول های نازکی که به شکل دلخواه در آمده است، در مراحل تولید میناکاری استفاده می شود.
این مفتول ها روی قطعه چسبانده شده و با لعابی شیشه ای پوشانده خواهد شد که پس از آن، با حرارت ۱۰۰۰ درجه در کوره قرار می گیرد. بدین ترتیب، مفتول ها به قطعه جوش خورده و آماده استفاده از رنگ های مخصوص پودری روی سطح کار می شوند. در مراحل تولید میناکاری ، پس از یکدست شدن سطح، مجدد در حرارت ۱۰۰۰ پخته خواهد شد.
اما در روش مینای نقاشی، روی زمینه مسی را با مینایی غلیظ و سفید پوشش داده و در کوره قرار می دهند. سپس نقاشی با رنگ های مینا صورت می گیرد. در این روش، رنگ های پودری با آب و گلیسیرین مخلوط شده و روی صفحه ای شیشه ای آن را حل کرده و همانند دیگر روش های نقاشی در مراحل تولید میناکاری ، تصویر کشیده می شود.
زيرسازی در میناسازی
لازم به ذکر است که برای آماده و زیرسازی میناکاری، به طور معمول، از فلزات و آلیاژ هایی خاص استفاده می شود که می بایست حداقل ضخامت ۸/۰ ميلی متر را داشته باشد تا مقاومت مناسب در مقابل فشارهایی که از کشش و خم شدگی حاصل می شود را داشته باشد و در مراحل تولید میناکاری ، دچار پوسته شدن یا ترک خوردن لعاب و تغییر شکل دادن آن در مقابل حرارت نشود. از همین روست که عمدتا فلزاتی همچون نقره، طلا، مس یا برنج به کار گرفته می شود.
زیرساخت فلزی از قبیل نقره، مس، طلا، برنج
لعاب و رنگ در مراحل تولید میناکاری
یکی از ملزوماتی که در میناکاری روی فلز به آن نیاز است، لعابی است که روی سطوح فلزی قرار می گیرد که عمدتا به رنگ سفید بوده و با حرارت ۷۰۰ درجه سانتی گراد، به شکل شیشه ای در می آید. این در حالی است که در گذشته و در مراحل تولید میناکاری ، رنگ های گیاهی و معدنی بیشتر استفاده می شد.
اکنون با پیشرفت این بخش از صنعت، رنگ های شیمیایی کاربرد بیشتری را به خود اختصاص داده است. این رنگ ها، به طور معمول از ترکیب های متفاوتی از مواد شیمیایی هستند که متناسب با میزان حرارتی که می بینند، رنگ مورد نظر بدست می آید.
تولید میناکاری
اولین مراحل تولید میناکاری ، ایجاد زيرساخت می باشد که با روش های خم کاری و چکش کاری مهیا می شود. در روش چکش کاری، از ابزارهایی همچون انبر، سندان و چکش برای دست یابی به اشکال دلخواه، استفاده شده و به صورت مکرر، قطعه را درون آتش گذاشته و چکش کاری را ادامه می دهند تا به شکل دلخواه برسد. در نهایت، ذرات از روی قطعه پاک می شود.
استفاده از لعاب مناسب برای زیرساخت
در مرحله بعد مراحل تولید میناکاری ، نیاز است که پودر لعاب آماده شود. این پودر غیرقابل حل در آب بوده و باید از غلیظ کننده های طبیعی همچون به دانه برای اینکار استفاده شود. پس از آماده شدن لعاب ، آن را به روش دستی یا اسپری روی زیرساخت میناکاری، اجرا می کنند.
در گام بعد، لازم است که لعاب کاملا خشک شده و گرد و غبار روی آن، کاملا تمیز گردد. در مراحل تولید میناکاری برای آنکه لعاب به خوبی پخته شود، حرارت تقریبی ۹۰۰ درجه نیاز بوده و می بایست بین دو الی سه دقیقه در کوره باقی بماند تا کامل پخته شود. این لعاب پس از خشک شدن، سفید رنگ خواهد بود.
برای رنگ این ظروف میناکاری نیز، به طور معمول از رنگ های نسوز استفاده می شود. طرح های نقش بسته شده در این ظروف نیز، می تواند مطابق با انتخاب هنرمند میناکاری در نظر گرفته شود. اما عمدتا مراحل تولید میناکاری نقش ها بر اساس طرح های شکارگاه، گل و مرغ، اسليمی و ختايی روی کاغذ کشیده شده و با استفاده از روش سوزن‌کاری روی قطعه که با لعاب پوشانده شده است، اجرا می شود.
نقاشی روی ظروف فلزی میناکاری
در نهایت، رنگ آمیزی با قلم گیری صورت گرفته و برای ثبات کامل نقاشی، آن را در حرارت بین ششصد تا هفتصد و پنجاه درجه سانتی گراد، قرار می دهند. در بخش آخر مراحل تولید میناکاری و برای دست یابی به شفافیت لازم، در قدم نهایی، لعابی با ضخامت کم و شفاف روی ظروف را پوشانده و مجدد در کوره قرار می دهند.
محصولات مرتبط:
مقالات مرتبط:
