طرح های میناکاری که قدمت آن به 1500 سال قبل از میلاد باز می گردد، هنری است که با کمک آتش، خاک و رنگ های معدنی ایجاد می شود. شهر اصفهان مرکز هنر میناکاری در ایران بوده که شهرت جهانی در زمینه طرح های میناکاری دارد.
تاریخچه هنر میناکاری
سابقه طرح های میناکاری بیش از 5000 سال تلقی می شود. با توجه به مقایسه مینای بیزانسی و آثار ایرانی، سرچشمه این هنر ایران می باشد.  پیشینه طرح های میناکاری در ایران به زمان هخامنشیان باز می گردد و دوره شکوفایی آن عصر ساسانیان بیان شده است.

بشقاب میناکاری

انواع مختلف طرح های میناکاری ایران

با توجه به نحوه اجرای این هنر انواع مختلفی از میناکاری وجود دارد.

  • میناکاری با سیم

این سبک یک روش قدیمی برای ایجاد طرح های میناکاری است که با استفاده از سیم های بسیار نازک انجام می شود. برای اجرای این روش پس از شکل دادن به سیم ها و چسباندن آن به قطعه، با لعاب آن را می پوشانند. سپس قطعه را در کوره قرار داده و دوباره با پودر لعاب سطح آن را می پوشانند. قطعه مجدد در کوره قرار گرفته و در نهایت برای رفع سیاهی سیم ها در طرح های میناکاری تولید شده از اسید استفاده می شود.

میناکاری با سیم

  • نقاشی میناکاری

طرح های میناکاری به روش نقاشی، بر روی جسم مسی اجرا می شوند. با تکرار لعاب دهی و قرار دادن در کوره، رنگ لعاب ثابت می گردد. رنگ آمیزی روی قطعه سفید شده حاصل آغاز می شود. در نهایت برای تثبیت رنگ روی طرح های میناکاری به دست آمده، قطعه مجدد در کوره قرار می گیرد.

طرح های میناکاری

انواع رنگ در طرح های میناکاری

برای اجرای نقاشی در هنر میناکاری از رنگ های گیاهی، معدنی و فلزی استفاده می گردد. در اصل برای ایجاد طرح های میناکاری از رنگ های پودری با دمای پایین استفاده می شد. با ترکیب اکسیدهای فلزی با نمک های خاص، رنگ های مورد نظر تولید می گردید. برای حلال رنگ از مخلوط صمغ عربی و گلیسیرین استفاده می شود. همچنین برای تنظیم میزان عبور نور در طرح های میناکاری می توان از رنگ های اوپک (مات) یا ترنسپرنت (شفاف) بهره برد.

نحوه تشخیص اثر میناکاری با کیفیت

برای شناخت طرح های میناکاری با کیفیت باید به موارد زیر توجه کرد:

  • مواد میناکاری

از آنجایی که معمولا برای ساخت میناکاری از مس استفاده می شود هر چه قطعه سنگین تر باشد، مس به کار رفته با کیفیت تر بوده و بدین ترتیب طرح های میناکاری مورد نظر باارزش تر است.

  • ظاهر میناکاری

طرح های میناکاری با کیفیت صاف و براق بوده و در حین لمس سطح صافی دارند. سطح زبر و ناصاف نشان دهنده نامرغوب بودن قطعه و استفاده از رنگ های بی کیفیت و یا سوختن بیش از حد است. ترک، حباب، رنگ پریدگی، سوراخ و پوسته نیز از دیگر علائم یک قطعه بی کیفیت می باشد. توجه به پشت طرح های میناکاری و لبه ها را نیز نباید فراموش کرد.

انواع طرح های میناکاری

  • نقوش میناکاری

در طرح های میناکاری ایرانی، از نقوش سنتی چون اسلیمی، ختایی، گل و پرنده استفاده می شود. ظرافت طرح بر ارزش کار می افزاید.

  • اسلیمی به عنوان رایج ترین طرح در میان طرح های میناکاری انواع اشکالی چون: طرح توپر، دهان اژدها، طرح چنگی، گلدار، طرح بی چنگ و طرح ساده را شامل می گردد.
  • طرح ختایی به عنوان یکی از قدیمی ترین طرح های میناکاری، شامل گل، برگ و گیاهان به شکل های متفاوت و غیرمعمول می شود.
  • طرح گل و پرنده (مرغ)، نمایانگر عرفان بوده و رنگ آمیزی آن بیشتر به سلیقه هنرمند بستگی دارد.

نقوش میناکاری

  • رنگ های میناکاری

تنوع رنگی بالا و استفاده از رنگ های خاص مثل قرمز و بنفش به دلیل دارا بودن پودر طلا باعث افزایش ارزش و قیمت طرح های میناکاری می شوند. یکدست بودن صخامت رنگ و عدم ترکیب رنگ ها و دقت در اجرای رنگ باید مورد توجه قرار گیرد.

نحوه نگهداری از آثار میناکاری

آثار میناکاری با ارزش بوده و باید در حفظ و نگهداری از آنها توجه کرد. طرح های میناکاری که با لعاب شفاف پوشیده شده اند را می توان با آب گرم و اسفنج شستشو داد اما نباید از اسفنج های استیل استفاده کرد چرا که می تواند منجر به آسیب به اثر شود. همچنین از تماس طرح های میناکاری با اجسام نوک تیز و گرمای بیش از حد باید خودداری کرد.


محصولات مرتبط:

مقالات مرتبط:

 

مارادراینستاگرام دنبال کنید.